trwa ładowanie strony
wczytywanie strony

Społeczeństwo i rynek pracy

    Społeczeństwo

    Województwo wielkopolskie zamieszkuje około 3,5 mln osób. Aktualne trendy demograficzne, takie jak: migracje ludności, proces starzenia się społeczeństwa, zmiany modelu rodziny i spadek przyrostu naturalnego, mają wpływ na wiele dziedzin życia: rynek pracy, rynek mieszkaniowy, system ochrony zdrowia i opieki społecznej, edukacji, system transportowy. Szczególnie istotnym problemem w niedalekiej przyszłości mogą okazać się konsekwencje postępującego starzenia ludności. Negatywne procesy demograficznie, choć wolniej niż w innych częściach kraju, kształtują przyszłość wielkopolskiego społeczeństwa. Zmiany demograficzne wpływają na podaż i popyt określonych usług społecznych, potencjał kapitału ludzkiego i społecznego, rozwój innowacyjności gospodarki – rozwój nowych gałęzi srebrnej i białej gospodarki.

    Do wyzwań stających przed Samorządem Województwa należy utrzymanie spójności społecznej. Zmiany demograficzne w ujęciu wewnątrzregionalnym – szczególnie wywołane migracjami – wpływają na lokalne rynki pracy (np. zjawisko wymywania zasobów kapitału ludzkiego), strukturę społeczną mieszkańców i związaną z nią strukturę lokalnej gospodarki. Posiłkowanie się przez pracodawców pracownikami spoza naszego kraju, a ostatnio także napływ migrantów z Ukrainy, wiążą się z koniecznością dostosowania usług publicznych do cudzoziemców i ich integracji społecznej. Rosnący ruch wędrówkowy rodzi presję na rozwój usług transportowych w wymiarze indywidualnym i zbiorowym. Przy zmniejszającej się liczbie dzieci sektor edukacji również będzie wymagał przekształceń. Wyzwaniem jest przeciwdziałanie dezurbanizacji i chaotycznej suburbanizacji, których efektem jest spadek liczby ludności miast na rzecz otaczających je obszarów funkcjonalnych. Konieczne jest w tym względzie efektywne zintegrowanie planowania rozwoju.

    Dla wzrostu bezpieczeństwa społecznego mieszkańców regionu konieczne są: poprawa dostępu do dóbr i usług publicznych oraz aktywizacja umożliwiająca uczestnictwo w różnych sferach życia społeczno-gospodarczego osób wykluczonych, zmarginalizowanych lub zagrożonych tymi zjawiskami. Niwelowanie zagrożeń ubóstwa i jego dziedziczenia będzie wpływać na spójność społeczną regionu i rozwój gospodarki.

     

    Stan i struktura ludności WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO

    (Wybrane wskaźniki)

    • Zgodnie z wynikami Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań liczba ludności w województwie wielkopolskim, według stanu na 31 marca 2021 r., wynosiła 3504,6 tys. osób, co w skali kraju stanowiło 9,2%.
    • Liczba ludności w województwie wielkopolskim systematycznie wzrastała, wbrew ogólnopolskiej tendencji malejącej. Dopiero w 2021 roku odnotowano jej nieznaczny spadek.
    • Największa koncentracja ludności dotyczy Poznania i powiatu poznańskiego, gdzie mieszka 28% mieszkańców regionu. Najmniej mieszkańców mają powiaty międzychodzki i chodzieski.
    • W strukturze ludności według miejsca zamieszkania w 2021 r. przeważała ludność miejska – 53,55% mieszkańców regionu. Zjawiskiem charakterystycznym dla Wielkopolski jest suburbanizacja, w wyniku której permanentnie wzrasta liczba mieszkańców obszarów wiejskich oraz mniejszych miast zlokalizowanych w pobliżu największych ośrodków miejskich.
    • Współczynnik feminizacji, określający wzajemne relacje między liczbą kobiet i mężczyzn, tj. liczba kobiet przypadająca na 100 mężczyzn w województwie wielkopolskim wynosi 106. Dominacja kobiet wzrasta w najstarszych grupach wiekowych. Także prognozowane przeciętne dalsze trwanie życia Wielkopolanek jest o kilka lat dłuższe niż mężczyzn.
    • W województwie wielkopolskim, podobnie jak w kraju, obserwuje się stopniowe zmiany w strukturze ludności według ekonomicznych grup wieku. W 2021 roku ponownie wzrósł udział ludności w wieku poprodukcyjnym do 21,0%. Spada natomiast liczba osób w wieku produkcyjnym, którzy w roku 2020 stanowili 59,4% Wielkopolan.
    • Prognoza ludności na lata 2014-2050 zakłada dalszy spadek liczby ludności oraz utrzymanie się niekorzystnych zjawisk demograficznych. Spodziewane zmniejszenie się populacji Wielkopolski w 2050 roku w stosunku do 2023 roku ma wynieść 204 tys. osób, tj. 6,2%.
    • Wpływ na zmiany liczby ludności mają migracje wewnętrzne (wewnątrz- i międzyregionalne) i zagraniczne. W 2021 roku saldo migracji wynosiło 2 000 osób, przy czym saldo migracji wewnętrznych osiągnęło poziom 1 799 osób, a zagranicznych 201 osób.

     

    Rynek pracy

    Województwo wielkopolskie na tle kraju dysponuje znacznymi zasobami pracy, skupiając ok. 10% ogółu pracujących w Polsce. Rynek pracy charakteryzuje się zmiennością i zależnością od wielu czynników społeczno-gospodarczych, w tym głównie od kondycji gospodarki i przedsiębiorstw w relacji do wysokości przeciętnego wynagrodzenia oraz trendów demograficznych. Nierozerwalnie związany jest także z poziomem edukacji i kierunkami kształcenia ludności. Pomimo różnorodnych fluktuacji w Wielkopolsce wzrasta poziom zatrudnienia, zaś poziom bezrobocia rejestrowanego pozostaje na najniższym poziomie w kraju.

    Dużą popularnością i uznaniem w Wielkopolsce cieszy się praca na własny rachunek. Jednoosobowe podmioty gospodarcze oraz mikroprzedsiębiorstwa stanowią ważny element rynku pracy i wyraz wielkopolskiej przedsiębiorczości. Region charakteryzują wieloletnie tradycje rzemieślnicze i prężna działalność cechów i izb w rozwoju rzemiosła i kształceniu młodych adeptów tych zawodów. Dynamicznie rozwija się także przedsiębiorczość społeczna i spółdzielczość. Wspieranie innowacyjnej przedsiębiorczości jest priorytetem dla zachowania rozwoju gospodarczego regionu.

    Bezrobocie w naszym regionie jest zróżnicowane terytorialnie w zależności od umiejscowienia powiatu na mapie Wielkopolski i specyfiki jego uwarunkowań wewnętrznych. Publiczne Służby Zatrudnienia działające na terenie naszego województwa rok rocznie prowadzą wytężone działania na rzecz aktywizacji zawodowej, maksymalnie wykorzystując środki otrzymywane z Funduszu Pracy oraz innych źródeł, w tym również z funduszy unijnych czy Krajowego Funduszu Szkoleniowego.

    Wysoki wskaźnik zatrudnienia oraz niska stopa bezrobocia wskazują na kurczenie się zasobów ludzkich w Wielkopolsce. Jak wynika z VIII edycji badania Barometr Zawodów w Wielkopolsce występuje aż 36 zawodów deficytowych. Szczególnie niepokojące są braki w dwóch ważnych dla przyszłości Wielkopolski obszarach tj. w oświacie, która pomaga kształcić przyszłych pracowników oraz w medycynie, która staje się kluczowa ze względu na starzenie się społeczeństwa. Z deficytem kadr zderzają się również inne ważne dla gospodarki regionu branże.

    Wyzwaniem dla wielkopolskiego rynku pracy jest zwiększanie szans na zatrudnienie przez dostosowanie procesu kształcenia do oczekiwań pracodawców, a jednocześnie do potrzeb innowacyjnej gospodarki. Szybkie tempo zmian na rynku pracy, spowodowane m.in. postępującym rozwojem technologicznym sprawia, że niezbędne jest elastyczne reagowanie na pojawiające się zapotrzebowanie na nowe kompetencje i kwalifikacje. Postęp technologiczny może prowadzić do polaryzacji rynku pracy, szczególnie w aspekcie wypierania pracy ludzkiej przez nowoczesne technologie, a jednocześnie prowadzić do wzrostu zapotrzebowania na pracowników o nowych kwalifikacjach. Kluczowe jest więc tworzenie warunków dla rozwoju edukacji ustawicznej.

     

    Rynek pracy Województwa Wielkopolskiego

    (Wybrane wskaźniki)

    Aktywność ekonomiczna ludności w województwie wielkopolskim w IV kwartale 2022 r.

    • Na koniec 2022 roku zbiorowość aktywnych zawodowo obejmowała 1654 tys. osób, tj. o 1,0% mniej niż w analogicznym kwartale 2021 roku.
    • Współczynnik aktywności zawodowej wyniósł 59,7% (w kraju 58,2%). Była to trzecia najwyższa wartość spośród polskich województw. Wskaźnik ten jest dużo wyższy w populacji mężczyzn (69,0%) niż w przypadku kobiet (51,0%).
    • W IV kwartale 2022 roku liczba pracujących wynosiła 1623 tys., tj. o 0,3% mniej niż rok wcześniej. Pracujący stanowili 58,5% ogółu ludności w wieku 15–89 lat. Była to trzecia najwyższa wartość wskaźnika zatrudnienia spośród polskich województw. Dla osób w wieku produkcyjnym wskaźnik ten wyniósł 79,7%.
    • Zbiorowość biernych zawodowo liczy ponad 1,1 mln osób i stanowi 40,3% ogółu ludności w wieku 15–89 lat. Główne przyczyny bierności to: emerytura (48,6% badanej zbiorowości), nauka i uzupełnianie kwalifikacji zawodowych (21,8%) oraz choroba i niepełnosprawność (11,7%).

     

    Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw

    • Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw w województwie wielkopolskim w lutym 2023 r. wyniosło 860,9 tys. osób i zwiększyło się o 1,9% w stosunku do analogicznego okresu rok wcześniej.
    • Sektorami o najwyższym poziomie zatrudnienia pozostają niezmiennie: przetwórstwo przemysłowe (37,3%), handel; naprawa pojazdów samochodowych (33,6%) oraz transport i gospodarka magazynowa (10,6%).

     

    Bezrobocie rejestrowane

    • Województwo wielkopolskie charakteryzuje się najniższą stopą bezrobocia w kraju, co utrzymuje się od sierpnia 2006 r.
    • W końcu grudnia 2022 roku stopa bezrobocia rejestrowanego w regionie wyniosła 2,9% (w kraju 4,5%).
    • W rejestrach powiatowych urzędów pracy na koniec 2022 roku znajdowało się 46 289 osób.
    • W strukturze bezrobocia rejestrowanego wyróżniają się kobiety (58,6%) oraz długotrwale bezrobotni (40,8%). Pod względem wykształcenia dominują osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym/branżowych oraz o wykształceniu gimnazjalnym/podstawowym i niższym.
    • W województwie wielkopolskim utrzymuje się duże zróżnicowanie regionalne bezrobocia. Miasto Poznań i powiat poznański mają najniższą stopę bezrobocia, wynoszącą 1,0% w końcu 2022 roku. Z kolei najwyższe wartości tego wskaźnika dotyczą powiatów ze wschodniej i północnej części regionu: konińskiego 7,6%, słupeckiego 7,3% i chodzieskiego 7,0%.

     

    Cudzoziemcy na wielkopolskim rynku pracy

    • W 2022 roku zarejestrowano 109 tys. oświadczeń o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcom, z czego 59,0% dotyczyło Ukraińców, 18,5% Białorusinów, a 15,8% Gruzinów. W związku z wojną w Ukrainie i zmianą zasad zatrudniania obywateli Ukrainy, liczba oświadczeń spadła o niemal 90 tys. w stosunku do roku 2021.
    • W 2022 roku wielkopolscy pracodawcy zgłosili zatrudnienie 73 781 migrantów wojennych z Ukrainy.
    • Według danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na dzień 31.12.2022r.w Wielkopolsce dokonano zgłoszenia do ubezpieczenia jako pracowników lub jako osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą 79 291 cudzoziemców, z czego 74,2% to obywatele Ukrainy.

     

    Wynagrodzenia

    Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw w lutym 2023 roku wyniosło 6346,65 zł w województwie wielkopolskim. W skali roku oznacza wzrost o 14,7% (przed rokiem poziom wynagrodzeń podniósł się 9,2% w stosunku rocznym). W Polsce przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 7065,56 zł.