Będą fundusze europejskie na obronność

Wielkopolska zmienia swój program regionalny. Wprowadza zapisy, które umożliwiają udzielanie dotacji unijnych na obronność. Dobre wiadomości są też dla zwalnianych górników z Konina i okolicy. Tymi sprawami zajął się dzisiaj Komitet Monitorujący Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027. 

– Gotowość cywilna, wzmocnienie krytycznej infrastruktury społecznej i bezpieczeństwa ludności, a także inwestowanie w infrastrukturę o podwójnym zastosowaniu – w tym kierunku zmierzają zmiany w programie Fundusze Europejskie dla Wielkopolski. Mają one lepiej przygotować nasz region do zagrożeń, także płynących zza naszej wschodniej granicy – mówi Marszałek Marek Woźniak, przewodniczący Komitetu Monitorującego Fundusze Europejskie dla Wielkopolski.

Obrona

Jakie zatem zmiany nastąpią w programie regionalnym? Przede wszystkim zostaną wprowadzone dwa nowe priorytety. Pierwszy dotyczy przemysłu obronnego. Dotacje unijne otrzymają w szczególności projekty wspierające powstawanie infrastruktury B+R w obszarze dual-use. Chodzi szczególnie o badania w obszarach strategicznych dla odporności cywilnej i obronności (np. działania z zakresu technologii energetycznych, cyberbezpieczeństwo, bezpieczeństwo lekowe i żywności, logistyka).

Z drugiego (nowego) priorytetu dotyczącego obronności będą mogły być budowane i remontowane schrony w budynkach użyteczności publicznej (szpitale, szkoły czy administracja). Dopuszcza się również adaptację stacji kolejowych, dworców autobusowych, portów i lotnisk, parkingów, w tym podziemnych i przestrzeni pod dworcami kolejowymi. Będą one mogły pełnić funkcję schronów, zaplecza sanitarnego, wyposażonego w systemy łączności awaryjnej. Jest też mowa o inwestycjach w regionalne i lokalne systemy do monitoringu zagrożeń, systemy alarmowania i platform komunikacyjnych do szybkiego rozpowszechniania informacji.

Na nowe działania zaplanowano 208,5 mln euro – to ponad 10 proc. alokacji FEW.  Należy podkreślić, że nie są to dodatkowe środki dla programu, tylko te, które udało się wygospodarować z obszarów, w których pozostały wolne środki. Przyszli beneficjenci nowych priorytetów będą mogli liczyć na wyższy poziom dofinansowania – z 70 do 80 proc.

Zrezygnowano też z instrumentów finansowych, które były przewidziane dla przedsiębiorców z  Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Zastąpiono je dotacjami. Powód? Zbyt długi proces opracowania produktu, a potem dystrybucji instrumentów. Środki zostaną przeznaczone na projekty dotacyjne dla przedsiębiorców będące na liście rezerwowej w Działaniu 10.2 Wsparcie inwestycji w MŚP i dużych przedsiębiorstwach.

Komitet zgodził się na przesunięcie blisko 10 mln euro na projekty rewitalizacyjne, które obecnie znajdują się na liście rezerwowej konkursu FEW. 

Zmienione zapisy programu zostaną przesłane do Komisji Europejskiej. Akceptacja Brukseli powinna nastąpić w I kwartale 2026 roku. Konkursy dot. obronności mają zostać ogłoszone w drugim kwartale. 

Zatrudnienie

Mamy też przełom w programie pracowniczym „Droga do zatrudnienia po węglu” dofinansowanym z Funduszy Europejskich dla Wielkopolski, tzn. z części dotyczącej sprawiedliwej transformacji Wielkopolski Wschodniej. Przypomnijmy, że chodzi w nim o zwalnianych górników z grupy ZEPAK. Komitet Monitorujący podjął kilka ważnych uchwał.

Pierwsza, związana jest z możliwością zakupu maszyn i pojazdów zasilanych paliwami kopalnymi. Członkowie Komitetu zgodzili się, aby zwalniani górnicy (i ich rodziny), którzy skorzystają z dotacji unijnej na założenie działalności gospodarczej czy spółdzielni, mogli zakupić maszyny, urządzenia lub pojazdy zasilane paliwami kopalnymi. Chodzi o takie „urządzenia, dla których istniejąca alternatywa technologiczna nie jest realna kosztowo” – czytamy w uzasadnieniu. Takie rozwiązanie może dotyczyć nie więcej niż 10 prc. środków przeznaczonych na wsparcie w postaci bezzwrotnych dotacji na zakup tego typu maszyn (tj. ok. 5,9 mln zł w skali całego projektu pracowniczego).

To nie jedyne zmiany, na które wyrażono zgodę podczas posiedzenia. Poszerzono krąg osób, które będą mogły skorzystać z programu. Dotychczas o unijną pomoc ubiegały się osoby, które utraciły pracę do 2018 roku, w związku z wygaszaniem kopalni oraz elektrowni Adamów. Teraz dołączą osoby, które od 2017 roku zostały bez pracy. Z szacunków wynika, że w takiej sytuacji jest ponad 300 pracowników.

Wydłuży się również okres wsparcia pomostowego z 12 do 24 miesięcy dla uczestników projektu „Droga do zatrudnienia”.  „Jest to uzasadnione zarówno z perspektywy trwałości efektów projektu, jak i realiów funkcjonowania nowych firm na rynku” – czytamy w uchwale. Pierwszy rok działalności to zazwyczaj czas organizacji, inwestycji startowych, budowania bazy klientów i rozpoznawalności marki. Wiele przedsiębiorstw nie osiąga w tym czasie stabilnych, powtarzalnych przychodów, szczególnie w branżach usługowych. Dane dotyczące przeżywalności firm pokazują, że pierwsze 24 miesiące działalności są kluczowe – to w tym okresie zamyka się znacząca część nowo powstałych przedsiębiorstw. Wsparcie pomostowe przez 24 miesiące stanowi realną „poduszkę bezpieczeństwa” w całym okresie, a nie tylko w jego pierwszej połowie.