86. rocznica powstania Polskiego Państwa Podziemnego

W przeddzień 86. rocznicy powstania Polskiego Państwa Podziemnego spotkaliśmy się przy pomniku Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej w Poznaniu. - Dziś potrzebujemy ludzi odważnych, roztropnych i mądrych. Ludzi takich, jak Ci tworzący blisko 90 lat temu Polskie Państwo Podziemne - powiedział Marek Woźniak, Marszałek Województwa Wielkopolskiego i gospodarz uroczystości.  

W nocy z 26 na 27 września 1939 roku, tuż przed kapitulacją Warszawy, grupa oficerów z gen. Michałem Karaszewiczem-Tokarzewskim, zawiązała konspiracyjną organizację Służba Zwycięstwu Polski, która stanowiła zaczątek Polskiego Państwa Podziemnego. Był to ewenement w ogarniętej wojną Europie. W żadnym innym kraju znajdującym się pod okupacją nie stworzono w podziemiu tak organizacyjnie sprawnie działających struktur państwowych. Przez blisko sześć lat podczas trwania II wojny światowej, po stracie swego terytorium i znalezieniu się pod okupacją III Rzeszy i ZSRR, przybrało postać zorganizowanego państwa podziemnego ze wszystkimi atrybutami władzy. Miało swój rząd, parlament, wojsko, sądy, administrację i szkolnictwo.

Kolejna rocznica powstania Polskiego Państwa Podziemnego była okazją do kolejnego oddania hołdu wszystkim bohaterom walczącym w okupantami. W piątek 26 września spotkaliśmy się przy pomniku Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej w Poznaniu.

- Polskie Państwo Podziemne do dziś pozostaje fenomenem w skali europejskiej, a nawet światowej. Żadne okupowane państwo nie miało bowiem tak rozbudowanych podziemnych struktur. Ale w Wielkopolsce jego funkcjonowanie było wyjątkowo trudne i obarczone ogromnym ryzykiem. Dlatego praca konspiracyjna w takich warunkach wymagała wyjątkowej odwagi i poświęcenia. Wielkopolska, choć zniewolona, nie ugięła się jednak pod jarzmem tyranii.  Polskie Państwo Podziemne było tu równoległym bytem wobec terroru niemieckiego — opartym na lojalności wobec Ojczyzny, odpowiedzialności i niezłomności. Działalność konspiracyjną prowadzili byli powstańcy wielkopolscy – ścigani przez okupanta ze szczególna zaciętością - działacze społeczni, studenci, uczniowie. Ludzie z Polską w sercach… - mówił Marek Woźniak, Marszałek Województwa Wielkopolskiego i gospodarz uroczystości.

- Po 86 latach od powstania Polskiego Państwa Podziemnego, nasz kraj ponownie znalazł się w czasie poważnego kryzysu i zagrożenia z zewnątrz. To wojna hybrydowa, wojna informacyjna i cyfrowa, wojna, która ma osłabić nasze morale. Wojna prowadząca do zerwania naszych więzi z Europą, z Zachodem. Dlatego dziś potrzebujemy ludzi odważnych, roztropnych i mądrych. Ludzi takich, jak Ci tworzący blisko 90 lat temu Polskie Państwo Podziemne – dodał Marszałek.

Tradycją wielkopolskich obchodów jest, że każdego roku patronuje im postać związana z Wielkopolską. Bohaterem tegorocznych uroczystości był Franciszek Wypych. To członek poznańskiej siatki wywiadowczej S-7, podlegającej Oddziałowi II Wywiadu Ofensywnego Komendy Głównej AK o kryptonimie „Stragan”, więzień obozu w Forcie VII, zamordowany w Brandenburgu 12 VI 1944 r.

Podczas uroczystości w okazji 35. rocznicy powstania Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Henryk Józefowski i kapitan Maria Krzyżańska z Zarządu Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg „Wielkopolska” wręczyli okolicznościowe medale wielkopolskim urzędom i instytucjom - Urzędowi Marszałkowskiemu Województwa Wielkopolskiego, Wielkopolskiemu Urzędowi Wojewódzkiemu, Urzędowi Miasta Poznania, Archidiecezji Poznańskiej, Instytutowi Pamięci Narodowej w Poznaniu.
Medale odebrali Marszałek Marek Woźniak, Karolina Fabiś Szulc, Wicewojewoda Wielkopolska, Marcin Gołek, Zastępca Prezydenta Poznania (reprezentujący Prezydenta Jacka Jaśkowiaka), ks. abp. Zbigniew Zieliński, Metropolita Poznański, Rafał Reczek, Dyrektor Poznańskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej.

Przy pomniku nie zabrakło kombatantów oraz przedstawicieli organizacji, dbających o pamięć o żołnierzach armii podziemnej. 

Na uroczystości stawili się przedstawiciele wielkopolskich parlamentarzystów, korpus konsularny, samorządowcy, służby mundurowe, również amerykańskie, środowisko akademickie, a także m.in. uczniowie szkół naszego regionu.

Piątkową uroczystość poprzedziła Msza Święta Akowska w kościele pw. Najświętszego Zbawiciela, którą odprawił Jego Ekscelencja Ksiądz Arcybiskup Zbigniew Zieliński, Metropolita Poznański. 

Przed oficjalną uroczystością i imieniu Marszałka Marka Woźniaka złożono przy kwaterze żołnierzy Armii Krajowej oraz na grobie płk. Jana Górskiego, prezesa Zarządu Okręgu Wielkopolska Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej na cmentarzu Junikowo w Poznaniu.

Dzień Podziemnego Państwa Polskiego – 27 września - został ustanowiony uchwałą Sejmu RP z dnia 11 września 1998 r. Wyraża ona szczególną wdzięczność i szacunek twórcom, ofiarnym działaczom podziemnych struktur Państwa Polskiego, a także tym wszystkim, którzy w wyjątkowo trudnych warunkach, z narażeniem własnego życia walczyli o niepodległość Ojczyzny.

Organizatorem obchodów 86. rocznicy powstania Polskiego Państwa Podziemnego był Samorząd Województwa Wielkopolskiego, a Współorganizatorem Zarząd Okręgu Wielkopolska Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.